KAPLICZKA

PRZY DREWNIANYM MOŚCIE
KOŁO P.BĘCÓW
ULICA MŁYNARSKA

  Kapliczka została ufundowana w XIX wieku, usytuowana jest na rozstaju dróg Młynarskiej i drogi polnej koło drewnianego mostu po stronie Sandomierskiej

Z przekazów ustnych najstarszych mieszkańców  naszej wsi udało się ustalić niezbyt ścisłą historię powstania tego zabytkowego krzyża. Według opowieści pani Józefy Kapały (ur. 1917 r.) fundatorami tegoż krzyża była rodzina Walentego Bęca. Rodzina ta przez długie lata sprawowała opiekę nad tym miejscem. Stary krzyż, na pobielanym postumencie miał zatartą tablicę z napisami.

Stowarzyszenie Przyjaciół Wsi Trześń pozyskało część środków na remont krzyża w ramach projektu „Trześniowskie kapliczki - ogniska siły”. Środki pieniężne nie były dostateczne mieszkańcy Trześni oraz części sandomierskiej zorganizowali zbiórkę pieniężną na rzecz odnowy. Składka spotkała się z ogromną życzliwością i wszyscy mieszkańcy chcieli mieć swój udział w renowacji. Pod malowaną powłoką ukazał się zdrowy kamień piaskowca. Bardzo zniszczony,  uszkodzony krzyż został zastąpiony innym, równie wiekowym krzyżem, żeliwnym wykonanym w XIX wieku. Na płycie umieszczony został napis:

„Wśród świata stawiasz krzyż

 i przezeń zbawiasz go”

Pomysłodawcą napisu jest pan Roman Kochowski. Dookoła postumentu kamienia została ułożona kostka brukowa,  krzyż ogrodzono metalowym płotkiem, a gałęzie lipowych drzew zostały podcięte.

KRZYŻ GRUNWALDZKI
ULICA GORZYCKA

         Z Krzyżem Grunwaldzkim wiąże się ciekawa historia. Nasza miejscowość Trześń w 1910 roku była gminą. Od 1772 roku byliśmy pod zaborem austriackim. W wielu miejscowościach  takich jak np. w Krakowie, Łańcucie, Pysznicy, Gorzycach, Głobikówce, Siedliskach w 1910 roku powstały Pomniki Grunwaldzkie. Stawiane były w celu niesienia otuchy i nadziei wszystkim Polakom, wzorem Pomnika Grunwaldzkiego odsłoniętego w Krakowie, ufundowanego i odsłoniętego przez Ignacego Jana Paderewskiego.

         W Trześni  nie było możliwości, aby oficjalnie świętować rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem.  Pomnik miał dać ludziom z tamtych czasów wiarę, nadzieje w odzyskanie niepodległości i w wolną Polskę. Krzyż witał wjeżdżających do Trześni. W tajemnicy przed zaborcą Austriackim postanowiono ukryć  pod hasłem :

           „Bogu jego darów fundacyja gminy Trześń”

prawdziwe znaczenie pomnika, uczczenie 500 - lecia bitwy pod Grunwaldem. Kapliczka była symbolem zwycięstwa nad bardzo silnym wrogiem oraz nadzieją, że naród polski może się podźwignąć z niewoli. Mistrzem który ją wykonał był Jękot z Rozwadowa.

      W 2009 roku panie Irena Cichoń  i Krystyna Sadrakuła zainicjowały  renowacje pomnika. Do pracy przyłączyli się mieszkańcy Trześni i przedstawiciele władzy  świeckiej  i kościelnej: sołtys Ryszard Nowocień, wójt gminy Gorzyce Marian Grzegorzek, ksiądz proboszcz Marian Kondysar i  Stowarzyszenie Przyjaciół Wsi Trześń. Prac kamieniarskich podjął się pan Tadeusz Stępień.  

          Mieszkańcom bardzo zależało na odnowieniu pomnika przed 100-leciem jego powstania oraz 600 -leciem bitwy pod Grunwaldem.

KRZYŻ  PRZYDROŻNY

SKRZYŻOWANIE ULICY
GORZYCKIEJ I DĘBOWEJ

Pierwszy krzyż w Trześni - Sapy na swojej działce postawił Jan Matuszak, przed II Wojną Światową w jakiej intencji - nie wiadomo. Drugi i obecny krzyż dębowy postawił w tym samym miejscu syn Jana, Antoni Matuszak, gdyż to pole odziedziczył  po ojcu. Krzyż ten liczy 60 lat, czyli postawiony został ok.1950 r.

39 lat temu około 1970 roku krzyż był spróchniały przy ziemi i lekko pochylony. Ludwik Turbiarz wraz z synami poprawili krzyż, zrobili płotek, obramowanie i tak krzyż stoi do chwili obecnej.
 

Pierwowzór przydrożnego krzyża można zobaczyć
w Trześniowskim Kościele. Wejdź do kościoła, do transeptu (nawy krzyżowej) i skieruj swój wzrok w prawą stronę. Staniesz na wprost Matki Boskiej Trześniowskiej. Po jej prawej stronie znajduje się obraz: Św. Izydor „Oracz” , patron rolników, klęczy przed krzyżem i odmawia modlitwę „Anioł Pański”. Na obrazie widzimy, jak pierwotnie w 1943 roku wyglądał krzyż. Drewno krzyża, było bogato zdobione. Pasyjkę Pana Jezusa otaczała blacha osłaniająca. Obraz jest autorstwa pana Hajdukiewicza z Krakowa, z 1943 roku. Do obrazu pozował świętej pamięci Michał Pałkus - jako Św. Izydor.
 

KAPLICZKA ŚW. FLORIANA

          Trześń leży w Kotlinie Sandomierskiej, są to tereny nizinne, nawiedzane ciągłymi powodziami z dorzecza Wisły i Trześniówki.

         W XIX wieku nawiedzały naszą miejscowość liczne powodzie, pożary oraz epidemie, najgorsza z nich była cholera. Ludzie byli bardzo wyczerpani ciągłymi klęskami. Szukali ratunku, pocieszenia, i patronów w Opatrzności Świętych, którzy by ich samych i ich dobytek ochronili.

          W tym też czasie powstała w Trześni Straż Ogniowa. Nie znana jest dokładna historia ufundowania figurki Świętego Floriana. Prawdopodobnie wymienione wcześniej przyczyny dały impuls ufundowania i postawienia figurki Świętego.
           Kapliczka została postawiona w typowym XIX-wiecznym stylu, miała murowany cokół, na którym stała figurka, na czterech metalowych prętach oparty był daszek. Następnie kapliczkę obmurowano i taka stoi do dzisiaj. Pierwotna figurka św. Floriana była wykonana z drewna, z rokiem fundacji w tylnej części (1875). Św. Florian był w zbroi austriackiej a hełm miał charakterystyczny w stojący szpic.

       Pierwszą figurkę w sierpniu 1995 roku skradziono. Społeczeństwo z inicjatywy Ochotniczej Straży Pożarnej
w Trześni ufundowało nową.

        W 1996 r. ponownie odnowiono kapliczkę, lecz tym razem dokonano gruntownej odnowy , zmieniono dach oraz wstawiono nowe okna i drzwi. Wyrytą w tynku datę powstania kapliczki, zastąpiono cyframi mosiężnymi.

         W 2009 roku dokonano ponownej konserwacji elewacji zewnętrznej. Aktualnie kapliczka opiekują się mieszkańcy ulicy Floriańskiej oraz Strażacy.

KAPLICZKA 

NA BŁONIU, SKRZYŻOWANIE
ULICY MŁYNARSKIEJ I BŁONIE

Kapliczka na Błoniu została  postawiona w 1900 roku. Fundatorem kapliczki był pan Michał Bęc. Nie jest nam znana intencja postawienia kapliczki. Kapliczka była zwrócona frontem do drogi Młynarskiej i stała pomiędzy 2 dębami , które zostały posadzone w tym samym czasie. Po około 5-10 latach dąb od strony Sokolnik usechł.

 Wraz z rozrostem dębu, jego korzenie spowodowały uszkodzenie podstawy. Kapliczka wymagała pilnego remontu.

  Niestety, były to lata bardzo trudne, był rok 1966. Takie inicjatywy były niemile widziane i tępione przez ówczesną władzę. Za taki czyn można było iść do więzienia. W 1966 roku, w 1000-letnią rocznicę chrztu Polski, odważni mieszkańcy Trześni, mimo zagrożenia, zebrali niezbędny materiał i pieniądze na remont kapliczki. Częściowo pod osłoną nocy, odważyli się przenieść kapliczkę na drugą stronę drzewa, tak by jego korzenie nie niszczyły pomnika. Komunistyczne służby milicyjne tzw. bezpieka, krążyły wokół nich, ale mężczyzn pracujących przy pomniku było wielu, więc udało się im uniknąć przykrych konsekwencji.

Większość osób, która wtedy pracowała już nie żyje. Pracowali min.: Jan Nawrocki, Jan Kochowski, Stanisław Stępień, Tadeusz Stępień, Franciszek Kałdon, Józef Góralski, Franciszek Rąb, Bronisław Jakubik, Stanisław Jakubik, Jan Kapała i inni. Podstawa kapliczki została wykonana z kamienia i cementu.

Powódź  która nawiedziła naszą wieś w 2001 roku, przyczyniła się w szczególny sposób do rozpadu kamiennej  podstawy. W 2004 roku, mieszkający w bezpośrednim sąsiedztwie kapliczki pan Janusz Góralski wraz z rodziną odremontował kapliczkę .

KAPLICZKA

NA STARYM KOŚCIELISKU

W 1901 roku , po dwóch latach od wyniesienia Najświętszego Sakramentu  ze starego kościoła rozebrano go, a dla oznaczenia świętego miejsca, gdzie przez wieki odprawiane były Msze Święte, parafianie poszerzyli nowo usypany wał stawiając statuę Matki Boskiej pod wezwaniem 

„Pocieszycielki Utrapionych”

W 1910 roku, Polacy świętowali 500 – letnią rocznicę zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem, głównym punktem obchodów było odsłonięcie 15 lipca  1910 roku w Krakowie na placu Jana Matejki pomnika króla Władysława Jagiełły. Do dawnej stolicy Polski przybyło 150 tysięcy Polaków ze wszystkich zaborów. Parafię Trześń reprezentowała delegacja
z wikariuszem ks. Wojciechem Rychlickim.

Na pamiątkę  tej patriotycznej i wolnościowej manifestacji , parafianie umieścili przy statule Matki Boskiej na Kościelisku płytę z napisem:

„Królowej Korony Polskiej w rocznicę
zwycięstwa pod Grunwaldem
Parafia Trześń
1410r.- 1910r.”

W 2010 roku będzie przeprowadzana przebudowa wałów. Znów kapliczka zostanie chwilowo przeniesiona. W latach 1938-1939 dokonano nadsypania walów o około 1,5m. Wtedy też podniesiono stopę ziemną pod kapliczką.

Kapliczka jest postawiona w XIX wiecznym stylu.
U podstawy cokół kamienny, na którym stoi figura Matki Boskiej, z zadaszeniem. Obecnie kapliczką opiekują się mieszkańcy ulicy Bazarowej.